W którym kraju ubiegać się o rozwód
W zależności od Twojej narodowości, narodowości partnera, kraju, w którym zawarliście małżeństwo,…
Jeżeli chcesz zakończyć małżeństwo cywilne we Francji, możesz wybrać jeden z kilku rodzajów procedur rozwodowych. Niezbędne jest przygotowanie się z dużym wyprzedzeniem oraz wsparcie prawnika specjalizującego się w prawie prywatnym międzynarodowym, jeśli jakiś element Twojej sytuacji małżeńskiej dotyczy innego kraju.
Sprawdzone przez Maître Hansu Yalaz dn. 30.05.2022.
Jeżeli obecnie mieszkasz we Francji i chcesz się rozwieść, najpierw sprawdź, czy mogłabyś rozwieść się w innym kraju, na przykład w Twoim kraju ojczystym, i czy byłoby to dla Ciebie korzystniejsze.
Będziesz musiała działać szybko, ponieważ jeśli możesz rozwieść się w więcej niż jednym kraju, rozwód zazwyczaj jest przeprowadzany w tym kraju, w którym najpierw złożysz wniosek.
Jeżeli jesteś zaangażowana w postępowanie rozwodowe we Francji, musisz pamiętać o kilku rzeczach:
We Francji, niezależnie od wybranego rodzaju procedury rozwodowej, każdy współmałżonek musi zatrudnić prawnika. Jego rolą jest doradzanie klientowi na wszystkich etapach postępowania, komunikowanie się z prawnikiem drugiej strony i podejmowanie działań prawnych.
Małżonkowie nie mogą wybrać tego samego prawnika, a ich prawnicy nie mogą należeć do tej samej kancelarii prawnej: ich adresy muszą być różne.
„Huissier de justice” może zostać wezwany do podjęcia działań na wniosek prawnika z różnych przyczyn, w tym na przykład:
W przypadku polubownej procedury rozwodowej lub jeżeli istnieje mienie do podziału, w procedurę rozwodową zaangażowany będzie notariusz, czyli „notaire”.
„Juge aux affaires familiales” to sędzia, który zajmuje się wszystkimi sprawami związanymi z prawem rodzinnym.
Prowadzi procedury w sądzie zwanym „tribunal judiciaire”.
Z wyjątkiem jednego rodzaju rozwodu polubownego, zwanego rozwodem za obopólną zgodą w oparciu o umowę prawną, czyli „divorce par consentement mutuel par acte d’avocat”, wszystkie procedury rozwodowe muszą zostać wszczęte przez prawnika przed „tribunal judiciaire”.
Wniosek o rozwód należy wnieść:
W przypadku polubownego rozwodu przed sądem, sądem właściwym może być sąd miejsca zamieszkania dowolnego z małżonków.
Sprawa może zostać skierowana do sądu odwoławczego, czyli „cour d’appel”, jeśli jeden z małżonków nie zgadza się z decyzją podjętą przez sędziego. Może on zakwestionować decyzję, wszczynając procedurę zwaną odwołaniem, czyli „appel”. Odbywa się to za pośrednictwem prawnika.
Sprawa zostanie rozpatrzona po raz drugi, tym razem przez „cour d’appel”, który sprawdzi, czy nie wystąpił błąd prawny, zanim potwierdzi lub zmieni decyzję podjętą przez „juge aux affaires familiales”.
„Associations” mogą udzielić Ci bezpłatnej porady prawnej, jeśli chcesz sprawdzić pewne informacje przed postępowaniem rozwodowym lub w jego trakcie.
Procedury rozwodowe wiążą się z następującymi kosztami:
Jeżeli Twoje zasoby są ograniczone, możesz poprosić o pokrycie niektórych lub wszystkich kosztów, składając wniosek o pomoc finansową zwaną pomocą prawną, czyli „aide juridictionnelle”. W szczególności może ona pokryć honoraria prawnika, koszty czynności „huissier de justice” oraz inne koszty związane z procedurami prawnymi.
Istnieją dwa rodzaje polubownych procedur rozwodowych. Procedury te są znacznie szybsze niż procedury sporne.
Aby przeprowadzić polubowną procedurę rozwodową, małżonkowie muszą w pełni zgadzać się co do zasady rozwodu i co do wszystkich jego warunków, w tym w szczególności co do:
Ta procedura jest zwykle najszybsza. Sędzia nie musi brać w niej udziału, chyba że jedno z dzieci współmałżonków poprosi o wysłuchanie w obecności sędziego.
Procedura ta nie jest uznawana przez wiele krajów, w tym na terenie Unii Europejskiej.
Jeżeli chcesz uzyskać we Francji rozwód uznawany w innym kraju, na przykład w Twoim kraju pochodzenia:
Procedura przebiega w następujący sposób:
Procedura ta jest najszybsza i może zająć od 15 dni do kilku miesięcy, w zależności od skomplikowania rozwodu.
Jeżeli Ty i Twój współmałżonek zgadzacie się na wszystkie ustalenia dotyczące rozwodu, ale procedura „divorce par consentement mutuel par acte avocat” nie jest możliwa, gdyż, na przykład, nie jest uznawana w kraju, w którym chcesz, aby Twój rozwód został uznany, będziesz musiała zainicjować procedurę o nazwie „requête” przed sędzią sądu rodzinnego, tj. „juge aux affaires familiales (JAF)”.
Należy postępować zgodnie z tą samą procedurą, co w przypadku „divorce par consentement mutuel par acte avocat”, aby uzyskać umowę rozwodową, czyli „convention”.
Następnie prawnik prześle „convention” wraz z „état liquidatif” do „juge aux affaires familiales” z prośbą o jej podpisanie. Jest to procedura znana pod nazwą „requête”. Można ją przeprowadzić na dwa sposoby:
Sędzia może następnie zatwierdzić umowę i udzielić rozwodu. Procedura jest zwykle szybka, bez konieczności udawania się do sądu w celu składania zeznań.
Oprócz czasu przewidzianego na sporządzenie „convention”, należy uwzględnić czas na uzyskanie zatwierdzenia przez sędziego, co zajmuje zwykle od dwóch do sześciu miesięcy w zależności od sądu właściwego.
Jeżeli Ty i Twój współmałżonek nie zgadzacie się co do zasady rozwodu lub co do jego warunków, należy zainicjować sporną procedurę rozwodową. Może ona obejmować:
We Francji istnieją trzy sporne procedury rozwodowe, z których wszystkie odbywają się przed sędzią sądu rodzinnego, zwanym „juge aux affaires familiales (JAF)”.
Procedura rozwodu zwana rozwodem w drodze wyrażenia zgody na rozwód, czyli „divorce accepté”, może zostać zastosowana, jeśli oboje małżonkowie zgadzają się co do zasady rozwodu, ale nie zgadzają się co do jego warunków.
Przed rozpoczęciem procedury rozwodu z udziałem sędziego należy podpisać dokument zwany oświadczeniem o zgodzie, czyli „procès-verbal d’acceptation”, w którym małżonkowie oświadczają, że zgadzają się na zasadę rozwodu.
Procedura rozwodu zwana rozwodem z orzekaniem o winie, czyli „divorce pour faute”, może być stosowana w przypadku poważnego wykroczenia ze strony jednego ze współmałżonków, na przykład w przypadku przemocy domowej lub cudzołóstwa.
Aby ubiegać się o rozwód z orzekaniem o winie, zgoda współmałżonka nie jest potrzebna.
Procedura rozwodu w następstwie ustania wspólnego pożycia, czyli „divorce pour altération définitive du lien conjugal” może być zastosowana, jeśli jesteś w stanie udowodnić, że nie mieszkasz ze współmałżonkiem przez co najmniej rok.
Aby ubiegać się o rozwód z orzekaniem o winie, zgoda współmałżonka nie jest potrzebna.
Jeżeli małżonkowie nie mieszkają razem krócej niż rok, i tak można zainicjować tę procedurę, aby rozpocząć proces rozwodowy.
Sędzia odłoży sprawę do czasu, gdy będzie można wykazać 12 miesięcy życia w separacji.
Dokumenty, które mogą służyć jako dowód 12 miesięcy separacji, to dokumenty, które świadczą o miejscu zamieszkania, takie jak rachunki za wynajem lub za energię elektryczną albo gaz wystawione na Twoje nazwisko.
Bardzo trudno jest dokładnie określić, jak długo będą trwać sporne procedury rozwodowe we Francji. Na ogół trwają one kilka lat, a mogą nawet przeciągać się do dziesięciu lat, jeśli jeden z małżonków składa odwołanie za każdym razem, gdy wydana zostaje decyzja sądu.
Za każdym razem, gdy sędzia wydaje decyzję, każdy współmałżonek ma możliwość wniesienia odwołania, czyli „appel”, do sądu odwoławczego, czyli „cour d’appel”. Zasadniczo na wniesienie „appel” przysługuje okres jednego miesiąca lub, jeśli małżonek zamieszkuje za granicą, dwóch miesięcy.
Niestety może to znacznie spowolnić procedurę, ponieważ:
Bardzo ważne jest przygotowanie się z dużym wyprzedzeniem, o ile to możliwe, zanim opuścisz swojego współmałżonka, gdy nadal masz dostęp do dokumentów.
Poniżej wymieniono dokumenty, które należy zgromadzić:
Niezależnie od wybranej procedury rozwodowej należy zatrudnić prawnika, upewniając się, że nie jest to ten sam prawnik, którego wynajął współmałżonek, oraz że nie należy on do tej samej kancelarii prawnej co prawnik małżonka.
Jeżeli jakiś element sytuacji małżeńskiej wiąże się z innym krajem, zdecydowanie zaleca się, aby zatrudniony prawnik był specjalistą w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego.
Zasady dotyczące podziału mienia w przypadku rozwodu nazywane są małżeńskim ustrojem majątkowym, czyli „régime matrimonial”.
W zależności od sytuacji francuski sędzia może zastosować francuski lub zagraniczny „régime matrimonial”.
Jeżeli podpisałaś umowę małżeńską, zazwyczaj określa ona wybrany „régime matrimonial”.
Jednak w niektórych przypadkach początkowy „régime matrimonial” może ulec zmianie, na przykład jeśli zmieniłaś zwyczajowe miejsce zamieszkania ponad dziesięć lat temu.
Może to zależeć od wielu kryteriów, takich jak:
Zasady różnią się w zależności od kraju:
Prawnik pomoże Ci zrozumieć zasady obowiązujące w Twojej sytuacji.
W takim przypadku proces jest zwykle prostszy.
We Francji istnieje kilka rodzajów „régimes matrimoniaux”.
Jeżeli nie podpisałaś umowy małżeńskiej, obowiązujący ustrój to prawo wspólności małżeńskiej dotyczącej mienia nabytego po zawarciu małżeństwa, czyli „régime de la communauté légale”, zwany również „communauté réduite aux acquêts”:
W takiej sytuacji w przypadku rozwodu majątek wspólny jest zasadniczo dzielony równo pomiędzy małżonków.
Jeżeli obowiązuje „régime matrimonial” oparty na prawie obcym, prawnik musi przedstawić francuskiemu sędziemu, jak zastosować to prawo do podziału majątku.
Musi przedstawić dowód „régime matrimonial”, na przykład pozyskując dokument od prawnika z danego kraju, np.:
Prawnik może pomóc Ci w ustaleniu, jakie informacje powinien zawierać taki dokument. Mogą to być na przykład następujące informacje:
Postępowanie rozwodowe zaczyna się oficjalnie, gdy prawnik lub prawnik współmałżonka prześle oficjalny wniosek o rozwód sędziemu rodzinnemu, czyli „juge aux affaires familiales”. Nazywa się to wniesieniem pozwu rozwodowego, czyli „assignation en divorce”.
Powiadamiając „juge aux affaires familiales” o „assignation”, prawnik może wnioskować, jeśli uzna to za konieczne, o:
Po „assignation en divorce” sędzia ustali wstępne wysłuchanie, czyli „audience”, z prawnikami małżonków, zazwyczaj w ciągu dwóch lub trzech miesięcy.
W nagłych przypadkach, na przykład w przypadku przemocy domowej lub ryzyka uprowadzenia dziecka, prawnik może wszcząć procedurę zwaną „à bref délai”, która umożliwia wcześniejsze uzyskanie terminu wysłuchania.
Małżonek wnioskujący o rozwód musi zatrudnić funkcjonariusza wymiaru sprawiedliwości, tzw. „huissier de justice”, aby powiadomił drugiego ze współmałżonków o „assignation en divorce”. Jest to tzw. „notification”.
przygotowywane za pośrednictwem prawnika.
Jest to niezbędny krok, aby wszcząć oficjalną procedurę rozwodową.
Po zainicjowaniu procedury rozwodu debaty między stronami odbywają się głównie w formie pisemnej.
Każda ze stron na zmianę sporządza, przy pomocy prawnika, projekt dokumentu zwanego „conclusions”, a następnie przesyła go sędziemu.
„Conclusions” mogą być niezbędne na różnych etapach procedury:
Debaty i wymiana „conclusions” mogą być szczególnie trudne zwłaszcza w przypadku osób, które doświadczyły przemocy domowej.
Dzieje się tak często wtedy, gdy dochodzi do przemocy poseparacyjnej, a sprawcy przemocy manipulują systemem sprawiedliwości, stosując specjalne strategie, aby wnosić oskarżenia przeciwko ofierze, w tym uzyskując zeznania osób z ich otoczenia.
Możesz ustalić strategię ze swoim prawnikiem, aby dowiedzieć się, jak reagować na tego rodzaju potencjalne ataki.
Każdy prawnik na zmianę sporządza własne „conclusions”. Zazwyczaj prawnicy mają od dwóch do trzech miesięcy na napisanie „conclusions”, a następnie przesłanie ich sędziemu przed upływem terminu.
Wówczas drugi prawnik pisze swoje „conclusions”, biorąc pod uwagę elementy umieszczone w dokumencie przez drugą stronę.
Taka wymiana może trwać miesiącami, a nawet latami.
Jest to okazja, aby wyjaśnić swoją wersję faktów i poprosić o to, co chcesz uzyskać na koniec rozwodu, lub by odpowiedzieć na „conclusions” drugiej strony:
Jest to okazja dla drugiej strony, aby przedstawić swoją wersję faktów i poprosić o to, co chce uzyskać na koniec rozwodu, lub odpowiedzieć na Twoje „conclusions”:
Otrzymanie „conclusions” drugiej strony może być najbardziej traumatycznym momentem procedury rozwodowej we Francji. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy Twój były partner wybierze specjalne strategie stosowane przez sprawców przemocy i wniesie przeciwko Tobie fałszywe oskarżenia.
Wsparcie można uzyskać od „association” specjalizującego się w pomocy ofiarom przemocy lub w ramach konsultacji z psychologiem.
Podczas sporządzania „conclusions” każda ze stron może formalnie zażądać od drugiej strony dokumentów w celu wsparcia swoich argumentów.
W tym celu przeprowadzana jest procedura o nazwie „sommation de communiquer”, w ramach której wymienia się wymagane dokumenty.
Jeżeli otrzymasz „sommation de communiquer”, ważne jest, aby odpowiedzieć, przekazując dokumenty lub wyjaśniając prawnikowi, dlaczego ich nie posiadasz.
Jeżeli po otrzymaniu „sommation de communiquer” Twój współmałżonek odmawia przekazania Ci dokumentu dotyczącego ważnego elementu, takiego jak dowód posiadanych przez niego zasobów, możesz poprosić swojego prawnika o przeprowadzenie procedury zwanej „conclusions d’incident aux fins de communication de pièces”.
Przed przeprowadzeniem tej procedury należy posiadać dowód istnienia żądanego dokumentu.
Procedura ta zobowiąże Twojego współmałżonka do dostarczenia żądanego dokumentu. W przeciwnym razie może on narazić się na następujące zagrożenia:
Sporządzając „conclusions” prawnicy mogą jednocześnie próbować poufnie negocjować w imieniu współmałżonków w celu osiągnięcia porozumienia.
Porozumienie można zawrzeć w dowolnym momencie do chwili wydania i potwierdzenia ostatecznego wyroku.
W ramach spornych procedur rozwodowych „conclusions” są na ogół wymieniane kilka razy pomiędzy prawnikami przed terminem zakończenia ustalonym przez sędziego.
Sędzia może ogłosić zamknięcie debat w dwóch okolicznościach:
To opcjonalne wysłuchanie jest organizowane tylko wtedy, gdy jeden z prawników zażądał go w czasie „assignation en divorce”.
Spotkanie to odbywa się zwykle od dwóch do trzech miesięcy po „assignation en divorce”.
Wysłuchanie może umożliwić sędziemu:
Pod koniec „audience d’orientation” sędzia sporządzi dokument zwany „ordonnance d’orientation”, szczegółowo opisujący jego decyzje.
Jeżeli nie zgadzasz się z jedną lub więcej z decyzji sędziego, możesz zakwestionować taką decyzję, składając odwołanie w terminie nieprzekraczającym 15 dni.
Po jego wyznaczeniu, biegły zwany notariuszem, czyli „notaire”, będzie miał zwykle sześć miesięcy na sporządzenie raportu ze szczegółowymi informacjami o składnikach majątku i długach małżonków.
Procedura ta przebiega na ogół w następujący sposób:
Pod koniec wyznaczonego okresu „notaire” prześle swój raport sędziemu niezależnie od tego, czy małżonkowie osiągnęli porozumienie.
Jeżeli w momencie „assignation en divorce” nie zażądałaś wyznaczenia „notaire”, krok ten można wykonać również po ostatecznym udzieleniu rozwodu.
Po otrzymaniu ostatecznych „conclusions” sędzia ustali termin wysłuchania zwanego „audience de plaidoirie”, podczas którego każdy prawnik może szybko przedstawić swoje argumenty.
Małżonkowie nie mogą wypowiadać się podczas tego wysłuchania, a ich obecność nie jest obowiązkowa.
Pod koniec „audience” sędzia formalnie zakończy debaty pomiędzy stronami. Nazywa się to „clôture des débats”. Sędzia wskazuje również okres, w ciągu którego podejmie decyzję, wynoszący zwykle jeden miesiąc.
Sędzia może podjąć decyzję o udzieleniu rozwodu lub o jego odrzuceniu.
Może również podjąć decyzję dotyczącą niektórych wniosków stron.
Możliwe jest jednak, że nie podejmie decyzji o niektórych kwestiach związanych z podziałem majątku i zobowiązań, czyli „liquidation du régime matrimonial”. W takim przypadku strony będą musiały wszcząć nową procedurę zwaną wezwaniem do podziału majątku, czyli „assignation en liquidation partage”, przed sędzią odpowiedzialnym za podział majątku. Poniżej wyjaśniono tę procedurę.
Każdy współmałżonek otrzyma decyzję sądu zwaną wyrokiem rozwodowym, czyli „jugement de divorce” w formie listu z sądu.
Kiedy sędzia udzieli rozwodu, jeden ze współmałżonków musi powiadomić o tym drugiego za pośrednictwem funkcjonariusza systemu sprawiedliwości, zwanego „huissier de justice”.
Ten krok jest bardzo ważny, ponieważ umożliwi ewentualną przymusową egzekucję orzeczenia rozwodu; na przykład, jeśli były współmałżonek nie przekazuje wkładu finansowego zwanego „pension alimentaire” albo kwoty zwanej „prestation compensatoire” lub w przypadku nieprzestrzegania ustaleń dotyczących opieki nad dziećmi.
Jeżeli Twój współmałżonek jest za granicą, musisz zatrudnić we Francji „huissier de justice”, który podejmie niezbędne kroki w celu poinformowania go o decyzji podjętej w innym kraju.
Jeżeli nie zgadzasz się z decyzją sędziego, możesz ją zakwestionować, wnosząc za pośrednictwem prawnika odwołanie do sądu apelacyjnego, czyli „cour d’appel”.
Zazwyczaj masz na to jeden miesiąc od powiadomienia o decyzji przez „huissier de justice”, lub dwa miesiące, jeśli jesteś za granicą. Druga strona może również wnieść „appel” w tym samym terminie.
Jeżeli jednak powiadomienie o decyzji nie zostało dokonane przez „huissier de justice”, termin zostaje wydłużony do dwóch lat.
Po ostatecznym udzieleniu rozwodu Twój prawnik będzie odpowiedzialny za zarejestrowanie rozwodu w Twoim akcie urodzenia i akcie małżeństwa.
Jeżeli urodziłaś się lub zawarłaś małżeństwo za granicą, zdecydowanie zalecamy przeprowadzenie procedury uznania rozwodu w swoim kraju pochodzenia.
Jeżeli jednak jesteś uchodźczynią polityczną we Francji, nie wolno Ci kontaktować się z władzami swojego kraju ojczystego. W zamian możesz skontaktować się z organizacją oferującą bezpłatne usługi, zwaną „association”, specjalizującą się w prawach uchodźców.
Jeżeli sędzia rodzinny nie podjął decyzji o podziale niektórych składników majątku w „jugement de divorce”, należy wykonać następujące kroki:
Krok 1, jeśli sędzia wyznaczył już notariusza, czyli „notaire”, do przeprowadzenia podziału majątku, czyli „liquidation”
Strony muszą umówić się na spotkanie z wyznaczonym „notaire” w celu podjęcia próby polubownego osiągnięcia porozumienia.
Proces jest podobny do opisanego powyżej.
Po wymianie:
Jeżeli jedna ze stron odmówi uczestnictwa: „notaire” sporządzi dokument zwany „procès-verbal de carence” lub „PV de carence”, który pozwoli Ci poprosić sędziego o podjęcie decyzji o podziale majątku poprzez wszczęcie procedury prawnej opisanej w kroku 2.
Krok 2 (w przypadku niezgodności): wszczęcie nowej procedury prawnej zwanej wezwaniem do podziału majątku, czyli „assignation en liquidation partage”
W przypadku sporu dotyczącego podziału majątku, czyli „liquidation”, jeden z prawników będzie musiał złożyć wniosek zwany wezwaniem do podziału majątku, czyli „assignation en liquidation partage”. Wniosek składany jest do sędziego odpowiedzialnego za podział majątku zwanego „juge de la liquidation”. Procedura ta pozwoli sędziemu podjąć decyzję dotyczącą waszego majątku.
Procedura dzieli się na następujące etapy:
Kiedy można rozpocząć tę procedurę?
Przed rozpoczęciem tej procedury należy uzyskać ostateczny wyrok rozwodowy.
Jak długo potrwa ta procedura?
Procedura ta trwa zwykle od jednego do trzech lat.
Jeśli jeden z małżonków wniesie odwołanie, czyli „appel”, od decyzji sędziego pod koniec procedury, zajmie ona od jednego do dwóch dodatkowych lat.
Organizacja „Centres d’Information sur les Droits des Femmes et des Familles (CIDFF)” udziela pomocy wszystkim, zwłaszcza kobietom, w wielu obszarach, takich jak: przysługujące prawa, zdrowie, poszukiwanie pracy, szkolenia, zakładanie firmy, a nawet opieka nad dziećmi.
Ośrodki zwane „point-justice” łączą różne organizacje, które udzielają porad prawnych w zależności od Twojej sytuacji, a czasami pomagają w przejściu przez procedury administracyjne.
„Femmes Informations Juridiques Internationales Auvergne-Rhône-Alpes (FIJI)” to organizacja specjalizująca się w międzynarodowym prawie rodzinnym.
Rolą prawnika jest obrona Twoich praw w okresie przed postępowaniem sądowym, w jego trakcie i po jego zakończeniu.
Chociaż dołożyliśmy wszelkich starań, aby dostarczać Ci najdokładniejszych i najbardziej aktualnych informacji, niniejsza strona nie zastępuje porad prawnych ani specjalistycznych. Przepisy i procedury zmieniają się regularnie, dlatego ważne jest, aby konsultować się z wykwalifikowanymi specjalistami.
W którym kraju ubiegać się o rozwód
W zależności od Twojej narodowości, narodowości partnera, kraju, w którym zawarliście małżeństwo,…
Zatrudnienie prawnika we Francji
Prawnicy odgrywają kluczową rolę na wszystkich etapach postępowania prawnego. Ważne jest, aby wybrać…
Ubiegaj się o „l’aide juridictionnelle”, czyli pomoc prawną, aby opłacić koszty adwokata i inne koszty prawne
Jeżeli nie masz wystarczających środków, aby zatrudnić adwokata i opłacić postępowanie sądowe,…